W Tatrach Polskich wydzielone zostały trzy rejony wspinaczkowe, które udostępniane są taternikom zrzeszonym w Polskim Związku Alpinizmu. Są to - rejon Hali Gąsienicowej od Krzyżnego po Skrajną Turnię z wyjątkiem masywu Żółtej Turni i Małego Kościelca, rejon Doliny Pięciu Stawów Polskich, ściany od Krzyżnego po Świnicę i rejon Morskiego Oka od Owczej Przełęczy po Wrota Chałubińskiego. Członkowie klubów taternickich zrzeszonych w PZA posiadający ważna kartę taternika mogą wspinać się w tych rejonach na drogach taternickich o różnej skali trudności. Dojście pod ścianę powinno się odbyć możliwie najkrótszą i bezpieczną drogą z zachowaniem ogólnych zasad ochrony przyrody. Biwakowanie w terenie jest zabronione z wyjątkiem sytuacji skrajnych, zagrażających życiu taternika. Taternicy mogą korzystać poza schroniskami ze swoich obozowisk, na Szałasiskach w pobliżu Polany Włosienicy przy drodze do Morskiego Oka i na Rąbanisku w Dolinie Suchej Wody, poniżej Hali Gąsienicowej. W Tatrach Słowackich można wspinać się również na podobnych zasadach z tym, że osiem rejonów wyłączono tam całkowicie z działalności taternickiej. Na terenie TANAP-u obowiązują następujące zasady:

• Taternictwo mogą uprawiać tylko te osoby, które zrzeszone są w krajowych związkach alpinistycznych.

• Na tereny taternickie leżące poza siecią szlaków turystycznych mogą wchodzić taternicy jedynie w celu wspinaczkowym na drogi o stopniu trudności wyższym niż II (dość trudne) w klasyfikacji taternickiej pod warunkiem, że wykorzystują oni podchodząc pod ścianę najmniej szkodliwą trasą z punktu widzenia ochrony przyrody. Drogi o stopniu trudności I i II (nieco trudne i dość trudne) mogą być w sezonie letnim wykorzystywane tylko w zejściu. Każdy taternik zobowiązany jest do posiadania przy sobie ważnej legitymacji ze swojego związku alpinistycznego. Do wzięcia ze sobą osoby trzeciej, która nie posiada uprawnień na zejście ze szlaku, upoważnieni są tylko instruktorzy alpinizmu w czasie kursu taternickiego, lecz potrzebne jest na to specjalne zezwolenie dyrekcji TANAP.

• Nie zezwala się na noclegi poza schroniskami. W szczególnych przypadkach można wyjątkowo rozbić biwak podczas wyprawy. O planowanych kilkudniowych przejściach np. główną granią Tatr należy wcześniej powiadomić pisemnie dyrekcję TANAP. Taternicy mają do swojej dyspozycji wysokogórskie obozowisko na Polanie pod Wysoką w Dolinie Białej Wody.

• Przed wyjściem na wspinaczkę taternicy zobowiązani są zostawić wiadomość, gdzie i na jaką drogę idą, w schronisku w "Książce wyjść" lub w bazie noclegowej. Jeżeli będzie podany czas powrotu to przekroczenie go o 6 godzin będzie traktowane jako przekroczenie czasu alarmowego i HS rozpocznie akcję ratunkową. Przy zorganizowanych grupach po przekroczeniu czasu alarmowego, kierownik grupy jest zobowiązany do wszczęcia akcji ratunkowej wraz z pozostałymi członkami grupy.

• W okresie zamknięcia szlaków tatrzańskich tj. od 1 listopada do 30 czerwca, taternicy podchodzący pod ścianę lub wracający ze wspinaczki, mogą korzystać ze znakowanych szlaków, które w tym czasie dla pozostałych użytkowników są zamknięte. Mogą też dla ułatwienia poruszania się używać nart, jednak wyposażenie ich musi jednoznacznie wskazać, że podejmą oni wejście taternickie a nie skialpinistyczne.

• Tereny zamknięte dla działalności taternickiej i turystycznej z wyjątkiem przechodzących tam znakowanych szlaków turystycznych:

  • całe Tatry Bielskie z wyjątkiem szlaku z Doliny Monkowej na Szeroką Przełęcz Bielską;

  • Dolina Kołowa ze wszystkimi przylegającymi kotłami i ścianami, jak również część Doliny Czarnej Jaworowej ograniczona od południa Czarnym Potokiem i granią Śnieżnych Turni;

  • Huncowska Kotlinka z południowo-wschodnią częścią Rakuskiej Czuby;

  • Masyw Szerokiej Jaworzyńskiej aż po Żabi Jaworowy Wierch, Dolina Rówienek, Dolina Świstowa, górna część Doliny Białej Wody i cała grań Młynarza włącznie z Doliną Żabią Białczańską (południową granicę tego obszaru tworzy linia: Żabi Szczyt Wyżni - Ciężki Staw - Kacza Siklawa - Litworowy Staw - Rohatka); taternicy i uprawnieni przewodnicy tatrzańscy mogą wchodzić do Doliny Ciężkiej po nieznakowanym szlaku wzdłuż Potoku Ciężkiego;

  • Dolina Sławkowska włącznie ze skalnymi ścianami, aż po Granaty Wielickie, na które wejście i zejście jest też zabronione, tak dla taterników, jak i przewodników;

  • Dolina Stwolska, ograniczona od północny granią Tępa - Kończysta i od południa Magistralą Tatrzańską;

  • obszar Krywania ze wszystkimi przylegającymi graniami i dolinami tj. Dolina Niewcyrka, Krywańskie Koryto, Szkaradny Żleb, Dolina Ważecka; od północnego - wschodu granicę tworzy grań Hrubego, a wschodnią granicę tworzy grań od siodełka po Ostrą;

  • Tatry Zachodnie - oprócz zimowego przejścia granią główną od 21 grudnia do 21 marca, które należy wcześniej zgłosić w HS TANAP Tatry Zachodnie - Południe albo Północ, działalność taternicka jest zabroniona; wyjątkiem są skałki szkoleniowe poza rezerwatami przyrody.

W Tatrach obowiązuje generalny zakaz wchodzenia do jaskiń. Z ponad 500 znajdujących się na terenie TPN można jednak odwiedzić 42, w których obowiązuje posiadanie zezwolenia. Otrzymują je tylko członkowie klubów zrzeszonych w Polskim Związku Alpinizmu, którzy legitymują się odpowiednimi kwalifikacjami. Zezwolenia na wejście do jaskiń zbajdujących się w Dolinie Kościeliskiej wydaje leśniczy u wylotu tej doliny, do pozostałych jaskiń biuro TPN. Zwiedzanie jaskiń jest reglamentowane, to znaczy obowiązują roczne limity "osobodni pobytowych". Niektóre jaskinie w pewnych okresach są zamknięte.

Na terenie TPN kilka jaskiń jest ogólnie dostępna. Poprowadzono przez nie szlaki turystyczne:

• MroĽną (w Dolinie Kościeliskiej),

• Raptawicką (w Dolinie Kościeliskiej),

• Mylną (w Dolinie Kościeliskiej),

• Smoczą Jamę (w Wąwozie (w Dolince ku Dziurze).

Jedynie Jaskinia MroĽna posiada oświetlenie elektryczne i pobierana jest tam dodatkowa opłata za wstęp. Zwiedzanie innych jaskiń wymaga zaopatrzenia się w pewne Ľródło światła.W Tatrach Słowackich udostępniona jest Jaskinia Bielska. Zwiedza się ją przy sztucznym świetle, grupowo, w towarzystwie przewodnika.
Plany i opisy jaskiń tatrzańskich (innych też) oraz wiele nowości można znaleĽć na internetowej Polskiej Stronie Taternictwa Jaskiniowego.

---